Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi nedir, damga vergisi nasıl hesaplanır, kimler damga vergisi öder, damga vergisi nasıl ödenir, damga vergisi ne zaman ödenir, damga vergisi ödemek zorunlu mu gibi sorular son dönemde popülerliği artan sorular arasında yer almaktadır. Biz de, Promis iWorkBetter olarak, sizler için tüm bu soruları cevaplarıyla birlikte derledik. Keyifli okumalar dileriz.
Damga vergisi, Türk Dil Kurumu’nun resmi Türkçe sözlüğünde, “Kişiler ve / veya kuruluşlar arası hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kâğıtlardan alınan vergi.” Şeklinde tanımlanmıştır. Elbette, her yazımızda olduğu gibi bu yazımızda da, bu tanımı ve konunun diğer pek çok ayrıntısını sizlerle paylaşacağız. Bu cümlede geçen “kişiler ve / veya kuruluşlar arası hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kağıtlar” ibaresi ile kast edilen şey, basitçe sözleşmelerdir. Yani damga vergisini kabaca, sözleşme vergisi olarak da tanımlayabiliriz.
Damga vergisinin alınabilmesi için 2 ayrı şart koşulmaktadır. Bunlardan birincisi, hukuki işlemin geçerliliğini belgeleyen kağıdın, sözleşmenin, ibraz edilebilir nitelikte olması gerekir. Yani başka bir deyişle, herhangi bir aksi durum veya da anlaşmazlığa karşı kanıt niteliğinde olmalıdır. Ek olarak ikinci şart ise, sözleşmede imza (ıslak imza da olur elektronik imza da) ya da imza niteliğinde bir ibare bulunmasıdır. Bu iki şart da tamamlandığında o sözleşme konumundaki kağıttan damga vergisi alınabilir.
Damga Vergisi Kimler Tarafından Ödenir?
Damga vergisi, sözleşme kağıdında imzası bulunan taraflar tarafından ödenir. Bu kişiler için kullanılan terimin adı ise, mükelleftir. Yani damga vergisi, o sözleşmenin mükellefleri tarafından ödenir. Bu mükellefler, kişi-kişi, kişi-kurum, kurum-kurum kombinasyonlarından herhangi biri şeklinde oluşabilir.
Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Damga Vergisi Ödemeleri, her ay ayın 26’sında yapılır ve her ay aylık olarak ödenir. Damga vergisi için gerekli bildiri ve beyannameler, ilgili hatırlatmalar ise yine her ay ayın 23’ünde yapılmaktadır.
Damga Vergisi Nasıl Alınır?
Damga vergisi, adından da anlaşılacağı üzere genelde damga basılması şeklinde alınır ancak tek yöntem bu değildir. Makbuz kesilmesi ya da haktan hesaba geçirme şeklinde de damga vergisi alınabilir.
Damga Vergisi Nasıl Ödenir?
Damga vergisi, nispi damga vergisi ve maktu damga vergisi olmak üzere, iki ayrı biçimde ödenebilir. Nispi, kelime anlamıyla “bağlı, bir öncekine göre, göreceli” demektir. Maktu ise, kelime anlamıyla “kesin, kesinleşmiş olan” anlamlarına gelmektedir. Nispi damga vergisi, “bağlı damga vergisidir.” Buradaki bağlılık, sözleşmeye karşı olan bağlılıktır. Yani şayet ki sözleşmede değer belirtilmişte, bu belirtilen değer üzerinden nispi damga vergisi alınır. Eğer ki sözleşmede bir değer belirtilmemişse, bu sözleşmelerden alınan damga vergisi ise maktu damga vergisidir. Maktu damga vergisi, her tip sözleşme için ayrı bir kesinleşmiş değerdir.
Damga Vergisi Alınmayan Sözleşme Kağıtları Var Mıdır?
Damga vergisi alımında istisnai sözleşme kağıtları sayı olarak az olsalar da mevcutturlar.
Örnek vermek gerekirse, bunlardan birincisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararlar doğrultusunda imzalanan sözleşmeler, bir diğeri ise dostane çözüm amaçlı imzalanan sözleşmeler olabilir. Ayrıca gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri, ön ödemeli konut satış sözleşmeleri, inşaat taahhüt sözleşmeleri gibi sözleşmelerden de gelir vergisi alınmamaktadır, hatta bu tip sözleşmelerin adı Gelir Vergisi Kanunu’nda geçmesine rağmen yanında vergi oranı olarak binde sıfır yazmaktadır.
Hangi Kağıttan Ne Kadar Damga Vergisi Alınır?
Damga Vergisi Kanunu’nda kimi kağıtlar için onlardan alınacak olan damga vergileri oransal olarak, kimi kağıtlar için onlardan alınacak olan damga vergileri ise doğrudan rakamsal olarak ifade edilmiştir.
Sizler için, bu kağıtların ve oranların en sık merak edilenlerini bir araya getirdik.
Binde 9.48 Oranında Damga Vergisi Alınan Kağıtlar
1. Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler
2. Kefalet, teminat ve rehin senetleri
3. Tahkimnameler ve sulhnameler
4. Taksitle satış sözleşmeleri
5. Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
6. Paket tur sözleşmeleri
7. Abonelik sözleşmeleri
8. Mesafeli satış sözleşmeleri
9. Toptan elektrik satış sözleşmeleri
10. Perakende elektrik satış sözleşmeleri
11. Toptan doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler
12. Tüketicilere doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler
13. Turist Rehberliği Meslek Kanunu uyarınca düzenlenen turist rehberliğine dair yapılan sözleşmeler
14. Deniz ödüncü senedi
15. İpotekli borç senedi, irat senedi
16. Resmî dairelerce yapılan hizmet ve mal alımlarına dair ödemeler (avans olarak yapılan ödemeler dahil) nedeniyle kişiler tarafından resmî dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden (ihtiva etmek: içermek) makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmî daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtlar
Binde 1.89 Oranında Damga Vergisi Alınan Kağıtlar1. Kira mukavelenameleri (Mukavelename: Kökeni Arapça ve Farsça’dan gelen, eski dilde sözleşme anlamını taşıyan kelimedir. Damga Vergisi Kanunu’nda “kira sözleşmeleri” yerine “kira mukavelenameleri” ifadesi kullanıldığı için biz de yazımızda bu kelimeyi kullanmayı uygun gördük.)
2. Fesihnameler
3. Karayolları Trafik Kanunu’na göre hem kayıt hem de tescil edilmiş ikinci el araçların devri ile satışına ilişkin sözleşmeler
89.10 TL Vergi Alınan Kağıtlar
1. Tahkimnameler
2. Sulhnameler
3. Yıllık gelir vergisi beyannameleri
Bunlar dışında birkaç örnek daha vermek gerekirse; bilançoladan 68.70 TL, gelir tablolarından 32.90 TL, işletme hesabı özetlerinden 32.90 TL, kurumlar vergisi beyannamelerinden 119 TL, katma değer vergisi beyannameleri ve muhtasar beyannamelerden 58.80 TL, belediye ve il özel dairelerine verilen beyannamelerden ve sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgelerinden 43.70 TL, Turizm işletmeleri ve seyahat acentelerinin kendi aralarında düzenlemiş oldukları kontenjan sözleşmelerinden ise 500.80 TL damga vergisi alınır.
Yazan; Betül Bayrak